Standing Stones.

 

De gesteentecyclus is een rode draad geworden in het Panta Rei Project. Onaantastbaar lijkende bergen verkruimelen tot zand, kalk en klei. De materie gaat op reis en wordt door water getransporteerd om naar verloop van tijd op de zeebodem terecht te komen. Verder via het binnenste van de aarde om uiteindelijk weer als berg tevoorschijn te komen. Een andere ingang van deze cyclus vind je aan de rand van de oceaan waar beukende golven de rotsen verpulveren. Zoals bijvoorbeeld in Zuidwest Ierland waar de oceaan ongehinderd de rotsen kan bewerken.

In 2019 kreeg ik een atelier toegewezen in Cill Rialaig. Een plek waar dit proces volop aanwezig is en alle ruimte om hiermee aan het werk te gaan. Door de omstandigheden in de wereld duurde het uiteindelijk tot september 2021 voordat de reis plaatsvond.

The rock cycle has become a common thread in the Panta Rei Project. Mountains that seem untouchable crumble into sand, lime and clay. The matter travels and is transported by water to end up on the seabed over time. Continue through the interior of the earth to eventually reappear as a mountain. Another entrance to this cycle is at the ocean's edge where crashing waves crush the rocks. Such as in Southwest Ireland where the ocean can work the rocks unhindered

In 2019 I was assigned a studio in Cill Rialaig. A place where this process is fully present and where there is plenty of space to work with it. Due to the circumstances in the world, it took until September 2021 for the trip to take place.

De gesteentecyclus en mijn intuïtie hadden mij naar deze plek geleid zonder verder al te veel kennis van zaken. De omgeving bleek al zeer lang bewoond te zijn. Voor de kust lag Skellig Miquel, een rotseilandje waar in de oudheid al spirituele zoekers naar toe trokken om in isolatie verlichting te zoeken. Een krachtplek en tevens het begin van een leelijn, een energiebaan die de Skellig verbindt met Mont St Michel in Frankrijk. Dat deze energiebaan al duizenden jaren mensen heeft aangetrokken is duidelijk zichtbaar. Overal in het landschap zijn steencirkels, staande stenen en andere rituele plaatsen  te vinden. De energie is duidelijk voelbaar en het was dan ook een feest om hier te mogen werken.

Een plan had ik niet. In de geest van Panta Rei wilde ik me laten leiden door wat er op mijn pad kwam. Als basis had ik caseïne, kalk en een paar hennep-kalk blokken meegenomen die ik had overgehouden van mijn vorige Panta Rei project, "De nieuwe wereld".

 https://oerlandschap.blogspot.com/2021/08/de-nieuwe-wereld-new-world.html

Al bij de eerste wandelingen in dit gebied werd mij duidelijk dat turf ook een plek zou krijgen in het werk wat ik ging maken. De veengronden zijn overal en de turf wordt zeker in de armere gebieden nog steeds volop gebruikt als brandstof. Ook mijn atelier werd door een turfkachel verwarmd. Een van de medewerkers van het project had een turf-winplek in de familie, die ik heb kunnen bezoeken.

The stone cycle and my intuition had led me to this place without too much knowledge. The area appeared to have been inhabited for a very long time. Off the coast is Skellig Miquel, a rocky island where spiritual seekers traveled too since ancient times to seek spiritual enlightenment in isolation. A power spot and also the start of a layline, an energy path that connects the Skellig with Mont St Michel in France. It is clearly visible that this energy path has attracted people for thousands of years. Stone circles, standing stones and other ritual sites can be found throughout the landscape. The energy is clearly sensible and made it a joy to work here.

I didn't have a plan. In the spirit of Panta Rei, I wanted to be guided by whatever came my way. As a base I had brought casein, lime and a few hemp-lime blocks that I had left over from my previous Panta Rei project, "The New World".

https://oerlandschap.blogspot.com/2021/08/de-nieuwe-wereld-new-world.html

During the first walks in this area it became clear to me that peat would also have a place in the work I was going to make. The peat soils are everywhere and the peat is still widely used as fuel, especially in the poorer areas. My studio was also heated by a peat stove. One of the project's employees had a turfpit in the family, which I was able to visit.

Verder heb ik de grens van water en land afgestruind voor bruikbaar zand, waarna het tijd was om mijn atelier te betrekken.

I also scoured the boundary between water and land for usable sand, after which it was time to move into my studio.

Het kostte me weinig moeite om aan het atelier te wennen. Mijn spullen naar binnen brengen en ik voelde me er al thuis. Mijn atelier lag naast een ruïne wat ik goed als buitenatelier kon gebruiken. Hier kon het grove werk plaatsvinden. Na al enige maanden niet meer in een atelier gewerkt te hebben was het te verwachten dat er flink wat energie zou vrijkomen. Lekker om hier buiten mee aan de slag te gaan.

It took me little effort to get used to the studio. Bringing in my stuff and I already felt at home there. My studio was next to a ruin that I could use as an outdoor studio. This is where the rough work could take place. After not having worked in a studio for several months, it was to be expected that a lot of energy would be released. Nice to get started with this outside.

Standing Stones.

Ik was naar deze plek gekomen om te gaan werken met de rotsen die door de oceaan bewerkt worden. Wat me ter plekke echter het meest inspireerde waren de rotsen en stenen voor rituele doeleinden die al duizenden jaren de elementen trotseren. Ik werd vooral gegrepen door een rij van vier stenen in de heuvels vlak boven het dorp, maanstenen genoemd. Ik begon mijn werkdag vaak met een wandeling de heuvels in om eerst met de stenen te "praten" voordat ik aan het werk ging.

I had come to this place to work with the rocks worked by the ocean. What inspired me most on the spot, however, were the rocks and stones for ritual purposes that have defied the elements for thousands of years. I was particularly captivated by a row of four stones in the hills just above the village, called moonstones. I often started my workday with a walk into the hills to "talk" to the stones before going to work.

Sinds de eerste wandeling over de verende veengronden wist ik dat turf een plek zou krijgen in het werk wat ik hier ging doen. De eerste handeling die ik verrichtte was het doorzagen van een stuk turf. Dit bracht het proces op gang wat uiteindelijk geleidt heeft tot de transformatie van de meegenomen hennep kalk blokken in zes Standing Stones. Ze waren klaar op de dag voordat ik het atelier weer moest verlaten.

Since the first walk over the springy peat soils, I knew that peat would have a place in the work I was going to do here. The first action I performed was sawing through a piece of peat. This started the process that eventually led to the transformation of the hemp lime blocks that were taken, into six Standing Stones. They were ready the day before I had to leave the studio again.

De Nieuwe Wereld / The New World.

De Nieuwe Wereld / The New World

Door de werkzaamheden bij het Broeikaseffect ben ik het afgelopen jaar niet veel op mijn atelier geweest. Het was dan ook fijn om deze winter weer aan een nieuwe serie te kunnen werken. Ik bevond me net in een afrondende fase toen ik een telefoontje kreeg van stichting Kunstklank met de vraag of ik iets wilde doen op het landgoed Calorama in mijn woonplaats Noordwijk. Kunstklank is een organisatie die op mooie locaties voorstellingen organiseert. Deze keer was landgoed Calorama de plek waar muziek, dans, theater en beeldende kunst samenkomt met als thema De Nieuwe wereld. https://www.kunstklank.nl

Tussen het telefoontje en het eerste bezoek aan het landgoed werd mij al snel duidelijk dat ik met een cirkel van hennep wilde gaan werken, met daarin een Wachter van de Aarde. Bij de verkenning van de locatie vond ik al snel de juiste plek voor dit project. Omdat de opening al snel was moest ik gelijk beginnen. De zaadjes moesten de grond in. Het maaimoment voor deze plek werd naar voren gehaald zodat ik aan de gang kon.

Due to the work on the greenhouse effect, I haven't been in my studio much in the past year. It was therefore nice to be able to work on a new series again this winter. I was just in the final phase when I received a call from the Kunstklank foundation asking if I wanted to do something on the Calorama estate in my hometown of Noordwijk. Kunstklank is an organization that organizes performances at beautiful locations. This time, the Calorama estate was the place where music, dance, theater and visual arts come together around the theme The New World. https://www.kunstklank.nl

Between the phone call and the first visit to the estate, it quickly became clear to me that I wanted to work with a hemp circle, containing a Guardian of the Earth. When exploring the location, I quickly found the right place for this project. Because the opening was soon, I had to start right away. The seeds had to go into the ground. The mowing time for this spot was brought forward so I could get started.

De cirkel kreeg vier ingangen in lijn met de windstreken. Tijdens de oriëntatie op het landgoed kwam ik er achter dat er een voorraad zand op het landgoed lag die was afgegraven onder de toren van de oude St Jeroenskerk. Het betreden van de cirkel gaat door dit zand. In de cirkel heb ik de windstreken verbonden met oude dakleien van de andere St Jeroenskerk (deze leien heb ik destijds gebruikt voor de serie Leileven. https://www.robvanleeuwen.com/het-oerlandschap

Je betreed de Nieuwe Wereld nu over het zand waarop de ene kerk is gebouwd om terecht te komen op leisteen die de andere kerk heeft gebruikt om de elementen buiten te houden. Daar waar de lijnen kruisen is het punt waar de Wachter van de Aarde ging groeien.

The circle had four entrances aligned with the cardinal points. During the orientation on the estate I found out that there was a stock of sand on the estate that had been excavated under the tower of the old St Jeroenskerk. Entering the circle goes through this sand. In the circle I connected the cardinal points with old roof slates from the other St Jeroenskerk (I used these slates at the time for the Leileven series. https://www.robvanleeuwen.com/het-oerlandschap

You now enter the New World over the sand on which one church was built only to end up on slate that the other church has used to keep out the elements. Where the lines intersect is the point where the Guardian of the Earth began to grow.

Wachter van de Aarde / Guardian of the Earth.

Het concept van de Wachters is ontstaan in 2007 tijdens een locatieproject in Noordwijk. Het idee destijds was dat er een netwerk zou ontstaan tussen de plaatsen op aarde waar ik werkte. De werken die bij dit project ontstonden konden niet blijven staan maar het idee werd voortgezet in de workshop "Binding met de Aarde". Natuurlijke materie als zand, klei of een humuslaag van een workshop locatie werd meegenomen om een plek te krijgen in de kunstwerken op de volgende locatie.

De eerste Wachter die een permanente plek innam was de "Boswachter". Terwijl de elementen op hem inwerken, hield hij een oogje in het zeil in het Piet Florisdal in Noordwijk. Elk jaar ging ik daar een paar dagen aan het werk om de "Boswachter" door te laten groeien.

Vorig jaar is aan deze wisselwerking tussen mij en de elementen een einde gekomen en is de Boswachter verwijderd. https://oerlandschap.blogspot.com/2017/05/de-boswachter-forester.html

The concept of the Guardians originated in 2007 during a location project in Noordwijk. The idea at the time was that a network would be created between the places on earth where I worked. The works created by this project could not be left standing, but the idea was continued in the workshop "Binding with the Earth". Natural matter such as sand, clay or a humus layer from a workshop location was taken to get a place in the artworks at the next location.

The first Guardian to take a permanent position was the "Forester". While the elements affect him, he kept an eye on things in the Piet Florisdal in Noordwijk. Every year I went to work there for a few days to help the "Forester" grow.

Last year this interaction between me and the elements came to an end and the Ranger was removed. https://oerlandschap.blogspot.com/2017/05/de-boswachter-forester.html

Tot dit moment volgde het concept van de Wachters een bedacht spoor. In 2018 kwam hieraan een einde. Voor de volgende Wachters werd ik onverwacht opgenomen in een stroom van gebeurtenissen die uiteindelijk leiden naar twee Wachters in Zuid-Spanje. Het proces heb ik beschreven in dit blogbericht: https://oerlandschap.blogspot.com/2018/05/wachters.html

De Wachter die ik nu aan het maken ben ervaar ik als een vergelijkbaar proces. Ook nu kwam de uitnodiging uit het niets en werd ik opgenomen in een stroom van gebeurtenissen die uiteindelijk tot deze Wachter van de Aarde leidt.

Up to this point, the concept of the Guardians followed a devised trail. This came to an end in 2018. For the next Guardians, I was unexpectedly caught up in a stream of events that eventually lead to two Guardians in southern Spain. I have described the process in this blog post: https://oerlandschap.blogspot.com/2018/05/wachters.html

I experience the Watcher that I am making now as a similar process. Again, the invitation came out of nowhere and I was caught up in a stream of events that eventually leads to this Guardian of the Earth.

Hennep / Hemp.

Het materiaal wat een centrale rol speelt bij het maken van de Wachters is hennep. Ik verwerk sinds 2003 vezelhennep in mijn kunst. Destijds had ik wat verbouwd in de groentetuin en heb vervolgens de hele plant van wortel tot tak gebruikt in mijn Oerlandschappen. De hennep staat voor mij symbool voor de relatie die de mens heeft met de natuur. Een eeuwenoude plant die makkelijk groeit, geen bestrijdingsmiddelen nodig heeft en waarvan elk onderdeel nuttig en bruikbaar is. Deze plant wordt nauwelijks gebruikt omdat er onder andere aan plastic meer en makkelijker geld te verdienen is.

Tot dan was de hennep één van de materialen die ik gebruikte in mijn werken. Vorig jaar kreeg ik de kans om met de hennepplanten zelf aan de gang te gaan. Een bos van 6 bij 12 m als een levende sculptuur.

The material that plays a central role in making the Guardians is hemp. I have been incorporating fiber hemp into my art since 2003. At the time I had grown some in the vegetable garden and then used the whole plant from root to branch in my Primeval landscapes. To me, the hemp symbolizes the relationship that humans have with nature. An age-old plant that grows easily, requires no pesticides and where every part is useful and usable. This plant is hardly used because, among other things, there is more and easier money to earn from plastic.

Until then, hemp was one of the materials I used in my works. Last year I had the opportunity to get started with the hemp plants myself. A forest of 6 by 12 m as a living sculpture.

Een fascinerende reis die ik van zaaien tot oogsten heb beschreven in 5 blogberichten die hier te vinden zijn: https://www.robvanleeuwen.com/panta-rei

In mijn onderzoek naar hennep stuitte ik op bouwblokken van hennep en kalk. De stam van de hennepplant bestaat uit vezels en hout. Het hout is bij de winning van de vezels een bijproduct. Bij deze bouwblokken echter wordt het hout met kalk samen geperst. Toen het telefoontje van Kunstklank kwam was mij gelijk duidelijk dat ik met deze bouwblokken wilde werken.

A fascinating journey that I have described from sowing to harvesting in 5 blog posts that can be found here: https://www.robvanleeuwen.com/panta-rei

In my research into hemp, I came across building blocks made of hemp and lime. The trunk of the hemp plant consists of fibers and wood. The wood is a by-product of the extraction of the fibers. With these building blocks, however, the wood is pressed together with lime. When the phone call from Kunstklank came, it was immediately clear to me that I wanted to work with these building blocks.

Ook vezels geoogst uit het hennepbos kregen een plek in deze Wachter.

Fibers harvested from the hemp forest were also included in this Guardian.

Noord / North

Oost / East.

Zuid / South.

West.

Binding met de aarde, samenwerken met de natuur. Dit zijn de kernbegrippen waarmee ik wil werken. Zo had ik dus bedacht dat ik een cirkel van hennep wilde laten groeien. De elementen dachten daar heel anders over. De ontluikende plantjes kregen zwaar weer te verduren waarna de platgeslagen plantjes een feestmaal werden voor de slakken. Daarna heb ik nog een keer ingezaaid. Dit ontkiemde niet omdat het te vochtig weer was. Dus...!, meebewegen. De kring van hennep loslaten en kijken wat er wel wil groeien.

Connecting with the earth, working together with nature. These are the core concepts I want to work with. So I decided that I wanted to grow a circle of hemp. The elements thought very differently about that. The budding plants had to endure heavy weather, after which the flattened plants became a feast for the snails. Then I seeded again. This did not germinate because the weather was too humid. So...!, move along. Let go of the circle of hemp and see what will grow.

Het Broeikaseffect - Panta Rei / The Greenhouse effect - Panta Rei.

 

Rotsen en Stenen / Rocks and Stones.

De gesteentecyclus is een van de belangrijkste sporen die in het Panta Rei project naar voren gekomen is. Bergen die door de elementen verpulveren en als zand, kalk en klei de wereld in trekken om uiteindelijk via de zeebodem en het binnenste van de aarde weer als berg tevoorschijn te komen. Zand, kalk en klei zijn inmiddels de basismaterialen waaruit mijn kunstwerken ontstaan.

Met het kaler worden van de hennep, kreeg de installatie behoefte aan een impuls met nieuwe stenen.

The rock cycle is one of the most important traces that emerged in the Panta Rei project. Mountains that are pulverized by the elements and migrate into the world as sand, lime and clay, eventually emerging as a mountain via the seabed and the interior of the earth. Sand, lime and clay are now the basic materials from which my artworks are created.

With the hemp becoming bare, the installation needed a boost with new stones.

Bij het blootleggen van de wortels rondom de centrale sculptuur ontstond een vorm die erom vroeg om een nieuwe rots te worden. Het maken van deze rots bracht de kalk in de installatie. Kalk die zich vervolgens verder verspreidde in het hennepbos.

When the roots around the central sculpture were uncovered, a form emerged that asked to become a new rock. The making of this rock introduced the lime into the installation. Lime that then spread further into the hemp forest.

Licht en donker / Light and dark.

Met het naderen van de winterzonnewende en daarmee het einde van dit project, begonnen de dagen korter en donkerder te worden. Het donker worden vroeg om nog een laatste ingreep met licht. 

Het element vuur deed zijn intrede om een spoor van licht en warmte door het bos te trekken.

As the winter solstice approached and with it the end of this project, the days started to get shorter and darker. It was getting dark that required one last intervention with light.

The element of fire came in to draw a trail of light and warmth through the forest.

Een laatste wandeling / a final stroll.

Het project is inmiddels beëindigd. Vanaf het moment dat de eerste zaadjes de grond in gingen was het duidelijk dat het een reis zou worden die geen fysieke sporen zou achterlaten. De reis zelf was het doel. 

Gelukkig zijn er nog wel digitale sporen. Het onderstaande filmpje is een mogelijkheid om nog een keer mee te wandelen door de installatie.

The project has since ended. From the moment the first seeds went into the ground, it was clear that it would be a journey that would not leave any physical traces. The journey itself was the goal.

Fortunately, there are still digital traces. The video below is an opportunity to walk through the installation again.

Panta Rei.

Het tweeluik wat uit elkaar gehaald was om een nieuwe ingang te creëren voor dit project is weer samengevoegd.

De grond in de kas is weer klaar voor een volgend project.

De hennep is geoogst en zal ongetwijfeld weer een plek vinden ergens in de toekomst.

Alles stroomt - Panta Rei.

The diptych that was taken apart to create a new entrance for this project has been put back together.

The soil in the greenhouse is ready for the next project.

The hemp has been harvested and will undoubtedly find a place again sometime in the future.

Everything flows - Panta Rei.